ՀՅԴն Կը Մնայ Ընդդիմութիւն
ԱՂՈՒԱՆ ՅՈՎՍԷՓԵԱՆ
ԱԳՆԵՍԱ ԽԱՄՈՅԵԱՆ.- Պարոն Վարդանեան, ինչպէ՞ս կը բնորոշէիք ստեղծուած նախընտրական իրավիճակը:
ԱՂՈՒԱՆ ՎԱՐԴԱՆԵԱՆ.- Իրավիճակի գնահատականը մենք տուել ենք դեռ Դեկտեմբերի երկրորդ կէսին. նոյն իրավիճակն է, որեւէ բան չի փոխուել: Իրականում Հայաստանում ընտրութիւնները դադարել են իշխանութեան ձեւաւորման, փոփոխութեան միջոց լինելուց, եւ այս ընտրութիւնների ընթացքը կանխորոշուած է: Այն, որ ազդեցիկ քաղաքական ուժերը, ի վերջոյ, որոշեցին չմասնակցել ընտրութիւններին, ասածիս վկայութիւնն է. մասնակցել մի բանի, որը կանխորոշուած է, նախապէս գծուած սցենարով է, եւ որի արդիւնքները որեւէ բան չեն ենթադրում, բացարձակապէս իմաստ չունէր: Ես չեմ կարծում, որ իշխանութիւնները ոգեւորուած են, եւ կարծում եմ՝ նրանք եւս այս վիճակից դասեր քաղելու, հետեւութիւններ անելու առիթ ունեն: Ամէն ինչ հրաշալի է ասելով՝ հարցերը չեն լուծւում, երկրի առջեւ կանգնած են հիմնարար խնդիրներ: Եւ եթէ, այդուհանդերձ, իշխանութիւնները ստեղծուած իրավիճակից ոգեւորուած են, ապա, կարծում եմ, ինքնախաբէութեամբ են զբաղուած, քանի որ շատ շուտով կը հասկանան, որ երկրի առջեւ ծառացած խնդիրները շատ աւելի լուրջ են, քան իրենց ոգեւորուածութիւնը: Մեր հասարակութիւնը, մեր քաղաքական համակարգը եկել հասել է մի սահմանագծի, որտեղ ամէն ինչ բաց, թափանցիկ ու ակնյայտ է, եւ սրանից յետոյ թէ՛ իշխանութիւնը, թէ՛ ընդդիմութիւնը հարկադրուած է լինելու յետագայ զարգացումների ուղղութեամբ մտածել: Այս սահմանագիծը վերջն էր: Կանխորոշուած, ան-մրցակցային ընտրութիւնների մէկ փուլ էր, որից յետոյ այսպէս շարունակուել չի կարող, եւ կարծում եմ՝ այս գիտակցութեամբ մտածող մարդիկ իրենց մէջ կան, եւ հիմա առաւել կարեւոր է, թէ ինչ է լինելու ընտրութիւններից յետոյ:
ԱԳՆԵՍԱ ԽԱՄՈՅԵԱՆ.- Ինչպիսի՞ն է իրավիճակը Սերժ Սարգսեանի համար: Որոշ վերլուծաբաններ պնդում են, որ ոչ մրցակցային ընտրութիւնները միջազգային հանրութեան կոշտ գնահատականներին կ՛արժանանան եւ տհաճ անակնկալներ կը ստեղծեն իշխանութիւնների համար:
ԱՂՈՒԱՆ ՎԱՐԴԱՆԵԱՆ.- Նախ՝ միջազգային կառոյցների գնահատականները ես այդքան չէի կարեւորի: Մեզ համար մեր խնդիրներն են կարեւոր, մեր հասարակութեան դիրքորոշումն է կարեւոր: Միջազգային կառոյցները միշտ ասելու բան կը գտնեն, արտաքնապէս՝ այո, կարող են ասել, որ 8 թեկնածու կար, նախկին վարչապետ, նախկին նախարար է մասնակցում ընտրութիւններին, բայց ակնյայտ է, որ մրցակցութիւն, որպէս այդպիսին, չկայ: Ակնյայտ է, որ ազդեցիկ քաղաքական ուժերը չեն մասնակցում: Ընտրութիւնները կ՛աւարտուեն, գնահատականներ կը տրուեն, ինչպէս եղան ԱԺ ընտրութիւնների դէպքում, բայց դրանից ընտրութիւնների որակը կամ բնոյթը չփոխուեց: Այս առումով, ի հարկէ, երեւութականօրէն ապահովուած է այս արտաքին տեսքը, բայց խորքում ակնյայտ է, որ ամէն ինչ կանխորոշուած է եւ նոյն սցենարով է: Բնական է, երբ մի բան կանխորոշուած է, մարդիկ նաեւ պասիւանալու (կրաւորական դառնալու-Խմբ.)են, շատ ակտիւ չեն մասնակցելու ընտրութիւններին, եւ իշխանութիւնների խնդիրն է լինելու կազմակերպել, ապահովել հնարաւոր մասնակցութեան ցուցանիշ:
ԱԳՆԵՍԱ ԽԱՄՈՅԵԱՆ.- Երկիրն ինչպիսի՞ իրավիճակի առջեւ կը կանգնի այս կանխորոշուած ընտրութիւններից յետոյ: Ըստ ձեզ՝ երկիրը ո՞ր ճանապարհով տանելու ուղին կ՛ընտրի Սերժ Սարգսեանը:
ԱՂՈՒԱՆ ՎԱՐԴԱՆԵԱՆ.- Կան մարդիկ, ովքեր, կանխորոշուած համարելով ընտրութիւնները, կարծում են, որ իշխանութիւնը կարիք չի ունենայ բոլոր հնարաւոր ու անհնար միջոցներով ապահովել իր թեկնածուի յաղթանակը, ուստի ինչ-որ առումով հնարաւորութիւն կը տրուի ընտրուելիք նախագահին աւելի ազատ գործել, չյենուել քրէաօլիգարխիկ եւ թաղային հեղինակութիւնների վրայ եւ բարեփոխումներ իրականացնելով առաջ գնալ: Գոնէ վերջին տարիների փորձը ցոյց է տալիս, որ այս մօտեցումն այդքան էլ իրատեսական չէ: Հիմա էլ լինելու են մարդիկ, ովքեր փորձելու են առաջ ընկնել, ծառայութիւններ մատուցել, բայց սա չէ էականը: Էականն այն է, որ ընտրութիւններից յետոյ մեր քաղաքական համակարգը կայացման նոր փուլի մէջ է մտնելու, եւ խնդիրն այն է, թէ ինչ է լինելու, հիմնական քաղաքական ուժերը ինչպէս են իրենց դրսեւորելու: Սա մի սահմանագիծ է, որից յետոյ նոր զարգացումներ չեն կարող չլինել: Մենք, ի վերջոյ, ուզենք թէ չուզենք, գնալու ենք բնականոն զարգացման փուլով, ուր դերակատար պէտք է լինեն քաղաքական ուժերը, քաղաքացիները, քաղաքացիական հասարակութիւնը: Մեր՝ ՀՅԴի պարագայում, ընտրութիւններին չմասնակցելը խիստ հիմնաւորուած էր, որովհետեւ մասնակցել մի խաղի, որը խաղի կանոններ չունի, կանխորոշուած է, ճիշդ չէր: Մենք գիտենք մեր անելիքը, մենք գիտենք մեր ճշմարտութիւնը, մենք մի պրոբլեմ ունենք՝ ՀՅԴ-ն առ այսօր չի կարողացել իր տեսակէտները, համոզմունքները, ճշմարտութիւնը, սկզ-բունքները շատ աւելի լայն հասարակական շրջանակների հասկանալի, մատչելի դարձնել եւ աւելի մեծ հասարակական յենարան ունենալ: Մենք այս ուղղութեամբ աշխատելու ենք, մենք շարունակելու ենք մեր գործը: Կուսակցութիւնը միայն ընտրութիւնների ժամանակ չէ, որ տեսակէտնէր է ներկայացնում:
ԱԳՆԵՍԱ ԽԱՄՈՅԵԱՆ.- ՀՅԴն ինչպէ՞ս է ուղղորդելու իր ընտրազանգուածին:
ԱՂՈՒԱՆ ՎԱՐԴԱՆԵԱՆ.- Դեռ վերջնական որոշում չկայ, բայց, ամենայն հաւանականութեամբ, մարդկանց ազատ կը թողնենք իրենց ընտրութեան հարցում: Օրինակ՝ տարբերակներից մէկն է՝ գնալ ընտրութեան եւ անվաւեր դարձնել քուէաթերթիկը՝ դրանով իսկ արտայայտելով մօտեցումը, որ սրանք ընտրութիւններ չեն:
ԱԳՆԵՍԱ ԽԱՄՈՅԵԱՆ.- Պարոն Վարդանեան, շատ է խօսւում այն մասին, որ ընտրութիւններից յետոյ հնարաւոր է նոր կոալիցիա կամ, ասենք, ազգային համաձայնութեան կառավարութիւն ձեւաւորուի: Ո՞ր դէպքում ՀՅԴն կը համաձայնի կառավարման համակարգին մաս կազմելու՝ իշխանութեան առաջարկութեանը:
ԱՂՈՒԱՆ ՎԱՐԴԱՆԵԱՆ.- Չգիտեմ՝ որտեղ է խօսւում, բայց նման տրամադրութիւններ գոնէ մեզ մօտ բացարձակապէս գոյութիւն չունեն: Մենք ընդդիմադիր քաղաքական ուժ ենք, մենք յստակ ասել ենք մեր մօտեցումները: Մենք շարունակելու ենք մնալ ընդդիմադիր քաղաքական ուժ: Եթէ կը լինեն մեր մօտեցումների հետ կապուած նոյնութիւններ, եթէ տեսնենք, որ իշխանութիւնը եկել, ասում է՝ այս բանն ուզում ենք անել, եթէ դա, մեր համոզմամբ, ճիշտ է՝ մենք կ՛օգնենք: Ի վերջոյ, բոլորիս նպատակը երկիրն այս վիճակից հանելն է, հասարակութեան համար նորմալ պայմաններ ստեղծելը եւ մեր ունեցած ներքին ու արտաքին մարտահրաւէրները լուծելը: Այս առումով, ի հարկէ, համընկնումներ կան, բայց դրանք նոյնական չեն, եթէ նոյնական լինէին մենք նոյն ուժը կը լինէինք: Այսօր մենք այս իշխանութեանը ընդդիմադիր քաղաքական ուժ ենք, մեր մօտեցումները էապէս տարբերւում են, եւ այստեղ համագործակցութեան այնպիսի ձեւաչափ, որի մասին խօսում էք, հնարաւոր չէ:
ԱԳՆԵՍԱ ԽԱՄՈՅԵԱՆ.- Այս օրերին ձեր, ԲՀԿ-ի եւ ՀԱԿ-ի հասցէին բազմաթիւ քննադատական արտայայտութիւններ են հնչում, թէ ինչու՞ հիմա դուրս եկաք պայքարից եւ չմասնակցեցիք ընտրութիւններին:
ԱՂՈՒԱՆ ՎԱՐԴԱՆԵԱՆ.- Որքան ՀՅԴի հասցէին տարբեր գործիչների, ԶԼՄների քննադատութիւնները շատանում են, այնքան ակնյայտ է դառնում, որ մենք ճիշտ ընթացքի մէջ ենք. մասնակցել մի խաղի, որտեղ անհաւասար պայմաններ են, որտեղ խաղի կանոններ չեն գործում, իշխանութիւնն ունի 10 անգամ աւելի հնարաւորութիւն, եւ դա անօրինական հնարաւորութիւնն է, ուղղակի անիմաստ է դառնում: Մեր չմասնակցելը շատ աւելի հիմնաւոր է, քան ուրիշների մասնակցելը: Վաղ թէ ուշ ՀՀում լինելու են նորմալ ընտրութիւններ, եւ այդ ընտրութիւններում մենք պէտք է կարողանանք մեր քաղաքացիներին նախապատրաստել, բերել այն գիտակցութեան, որ միայն քաղաքական սկզբունքների, ծրագրերի պայքարով է հնարաւոր երկիրը հանել այս վիճակից, եւ մենք վստահ ենք, որ մեր այս ընթացքով շարունակելու եւ ընդլայնելու ենք մեր բացը: