Ստորեւ կը ներկայացնենք ՀՅԴ Արցախի ԿԿ անդամ Վահրամ Բալայեանի ելոյթը՝ Դեկտեմբերի 14ին Ստեփանակերտի մէջ կայացած ՀՅԴ 127ամեակի տօնակատարութեան ընթացքին.
Ամէն տարի նշելով Դաշնակցութեան օրը՝ ինչ որ մի տեղ ժողովրդին իւրօրինակ հաշուետուութիւն է տրւում կուսակցութեան անցած ճանապարհի, կատարածի մասին: Բայց այդ օրը մեզ համար առաւել շատ ծառայում է որպէս հարթակ՝ ներկայացնելու ոչ հեռաւոր ապագային միտուած մեր անելիքներն ու ճշգրտելու դրանց հասնելու միջոցները:
ՀՅԴ ամէն մի անդամի համար արդէն կարգախօսի նշանակութիւն ունի «Դաշնակցութիւնն ու Արցախը բնական դաշնակիցներ են» ասոյթը: Բայց այդ ամէնը ոչ միայն կարգախօս ու ասոյթ են, այլ յստակ գործողութեան ծրագիր:
Այդ ծրագրային դրոյթները գործողութեան մէջ են դրուել դեռեւս 20րդ դարի սկզբներից, երբ Դաշնակցութիւնը որպէս կառոյց սկսել է գործել Արցախում: Դաշնակցութեան եւ արցախահայութեան գործողութիւնների համադրումը պատահական չէ, որովհետեւ Դաշնակցութիւնը մեր ժողովրդի էութիւնից բխող արժեհամակարգի ծնունդ է:
ՀՅ Դաշնակցութեան համար բարձրագոյն արժէքներ են մարդը, նրա ազգային արժանապատուութիւնն ու իրաւունքը:
Այդ տեսանկիւնից՝ 19րդ դարի վերջերից Դաշնակցութիւնը հայութեան մէջ ոչ միայն իր ուժերի նկատմամբ վստահութիւնը վերականգնեց, այլեւ իր հայրենիքում ազատ ապրելու եւ ազգային պետականութիւն ունենալու գաղափարը ներարկեց:
Պատահական չէ, որ այդ օրերին Ցարական Ռուսաստանի յատուկ ծառայութիւններն արձանագրում էին, որ «Դաշնակցութիւնը պետութիւն է պետութեան մէջ»:
Մինչեւ 1918թ. Մայիս ամիսը՝ Արեւելակովկասեան մուսուլմանական հանրապետութեան ասպարէզ գալը, որը յետոյ ստացաւ Ադրբեջան անունը, 1917թ. Դեկտեմբերին ռուսական կայսրութեան տարածքում քաղաքական քաոսի պայմաններում Դաշնակցութեան Արցախի կառոյցին յաջողուեց վերակերտել պետականութիւնը, որի իրաւասութիւնները տարածւում էին Գանձակի մատոյցներից մինչեւ Արաքսի ափերը: Եւ հէնց այդ քաղաքական հանգամանքով էր, որ ԽՍՀՄ կազմում արցախահայութիւնն ինքնավար կարգավիճակ ստացաւ: Ճակատագրի բերումով նորօրեայ ժամանակներում Դաշնակցութիւնը նորից կանգնեց ազգային ազատագրական պայքարի եւ պետականակերտման ակունքներում: Արցախի Հանրապետութեան կազմաւորումն իրագործուեց գործող օրէնքների եւ համամարդկային արժէքների շրջանակում:
Արձանագրելով այս փաստերը՝ մենք միանշանակ կարող ենք ասել, որ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտութիւնը ոչ միայն կարող ենք լուծել ազգերի ինքնորոշման իրաւունքի հիման վրայ, այլ նաեւ տարածքային ամբողջականութեան սկզբունքով:
Այսօր Արցախի Հանրապետութեան միջազգային իրաւական տեսանկիւնից ճանաչումը ՀՅԴ բոլոր կառոյցների համար գերխնդիր է համարւում: Արցախի Հանրապետութեան տարածքային ամբողջականութիւնը տարածաշրջանի կայունութիւնն ու խաղաղութիւնը երաշխաւորող կարեւոր գործօնն է: Առ այդ՝ ՀՅԴ Արցախի կառոյցը հանրապետութեան իշխանութիւնների հետ համադրաբար առաջիկայում Հայ Դատի գրասենեակների միջոցով լայնածաւալ աշխատանք կը կատարի արցախահայութեան արդար դատը պաշտպանելու համար:
Մենք լայնածաւալ աշխատանք ունենք կատարելու Ադրբեջանի եւ Թուրքիայի հակահայկական քարոզչութիւնը եւ լոբբիստական աշխատանքը չէզոքացնելու ու Արցախը աշխարհին ընկալելի դարձնելու ասպարէզում:
Սփիւռքահայութեանը արցախահայ պետականակերտման գործընթացում լիարժէք ներգրաւելու հարցը մեր օրակարգի առանցքային մասն է կազմում:
Ժողովրդի անվտանգութիւնը, պետութեան պաշտպանուածութիւնն ու բանակի մարտունակութեան բարձրացումը մեր հանրութեան բոլոր շերտերի եւ նրա մի մասնիկը հանդիսացող ՀՅԴի գերխնդիրն է համարւում:
Ազգ-բանակ հայեցակարգի տրամաբանութեամբ՝ անխոցելի կը դարձնեն հայկական զոյգ հանրապետութիւնները:
Դաշնակցութեան Արցախի կառոյցը քաջ գիտակցում է, որ երկարատեւ խաղաղութիւն պահպանելու գաղտնիքը կայուն, համաչափ զարգացող երկիր ունենալու մէջ է: Դաշնակցութեան համար Արցախի Հանրապետութեան կայացումը կեանքի նպատակ է:
Մենք մեր գործունէութեան մէջ կուսակցական շահը ստորադասել ենք պետականին: Այդ տեսանկիւնից՝ մենք մեր պատրաստակամութիւնն ենք յայտնում՝ համագործակցելու Արցախի քաղաքական, հասարակական այն բոլոր շահագրգիռ ուժերի հետ, որոնց գործունէութեան առանցքն է կազմում ժողովրդավարական երկրի, դիւերսիֆիկացուած տնտեսութեան վրայ խարսխուած սոցիալական պետութեան գաղափարները:
Պետական կառավարման ոլորտի անընդհատ կատարելագործումը, կրթութեան, գիտութեան, ազգային մշակոյթի զարգացումը, այդ ամէնի մէջ պետութեան կարգաւորիչ դերի բարձրացումը մեզ համար օրախնդիր է:
Գտնում ենք, որ մեր երկրի բնակավայրերի զարգացման, գիւղերի հզօրացման նպատակով վերաբնակեցման քաղաքականութեանն անհրաժեշտ է տալ համաարցախեան բնոյթ:
Սիրելի ընկերնե՛ր, յարգելի ներկանե՛ր, շնորհաւորում եմ ձեզ Դաշնակցութեան օրուայ կապակցութեամբ: Հայաստանի Առաջին Հանրապետութեան եւ Արցախում պետականութեան վերակերտման 100ամեակին ընդառաջ՝ հար եւ նման հարցերի լուծումը հնարաւորութիւն կը տայ Արցախի Հանրապետութիւնը դարձնել բարգաւաճող եւ անվտանգ երկիր: